Θεοφάνεια

Μεγάλη εορτή του Χριστιανισμού, σε ανάμνηση της Βάπτισης του Ιησού Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό από τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο (ή Βαπτιστή). Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 6 Ιανουαρίου και είναι η τρίτη και τελευταία εορτή του Δωδεκαημέρου, που ξεκινά με τα Χριστούγεννα.Το όνομα της εορτής προκύπτει από τη φανέρωση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας, που σύμφωνα με τις Γραφές συνέβη κατά τη Βάπτιση του Ιησού.

Ο λαός μας ονομάζει ποιητικά τα Θεοφάνεια «Φώτα» αλλά και «Ολόφωτα», «Ξέφωτα» και «Φωτόγενα», γιατί τότε φωτίζεται ο κόσμος, αγιάζονται τα νερά και εκδιώκονται τα δαιμονικά όντα.

Για τα Φώτα ο λαός πιστεύει πως είναι  η γιορτή που φεύγουν οι καλικάντζαροι γιατί φοβούνται την αγιαστούρα του παπά. Ο τρόμος τους αρχίζει από την παραμονή των Φώτων που γίνεται ο μικρός αγιασμός. Γι αυτό και το έθιμο του λαού λέει:

Στις πέντε του Γενάρη
Φεύγουν οι καλικαντζάροι
Αλλά ο μεγάλος τους τρόμος είναι τα Φώτα.
Φεύγουν τότε λέγοντας:
Φεύγετε να φεύγουμε
κι έφτασε ο τουρλόπαπας
με την αγιαστούρα του
και με τη βρεχτούρα του...

Έθιμα

• Κάλαντα Φώτων που λένε τα παιδιά τη παραμονή της εορτής.
• H ανέλκυση του Σταυρού (το "πιάσιμο του Σταυρού") από κολυμβητές, τους Βουτηχτάδες.
• O Αγιασμός των οικιών από τους ιερείς,

 Απολυτίκιον
Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου Κύριε
ἡ τῆςΤριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις,
τοῦ γὰρ Γεννήτορος ἡ φωνὴ προσεμαρτύρει σοι,
ἀγαπητὸν σε Υἱὸν ὀνομὰζουσα
καὶ τὸ Πνεῦμα, ἐν εἴδει περιστερᾶς,
ἐβεβαίου τοῦ λόγου τὸ ἀσφαλὲς.
Ὁ ἐπιφανεὶς Χριστὲ ὁ Θεὸς
καὶ τὸν κόσμον φωτίσας, δόξα σοι.

Πατήστε πάνω στην εικόνα για να εντοπίσετε τα στοιχεία της βάπτισης του Ιησού που αναφέρονται στο Ευαγγέλιο και να ακούσετε το απολυτίκιο.