TA ΔΕΥΤΕΡΑΚΙΑ και τώρα ΤΡΙΤΑΚΙΑ: Η Μητέρα του Χριστού

Στους μαθητές μου!!!

Το ιστολόγιο αυτό δημιουργήθηκε σαν άσκηση στα πλαίσια του προγράμματος Επιμόρφωσης ΤΠΕ Β' Επίπεδο. Με πολλή αγάπη μαζί τώρα θα το εμπλουτίσουμε με εργασίες, σκέψεις και εικόνες και ελπίζω να αποτελέσει τον αγαπημένο δικτυακό σας τόπο. Μέσα στις σελίδες του να ταξιδέψετε τώρα, αλλά και αργότερα για να κρατήσετε ζωντανά στη μνήμη σας όσα θα ζήσουμε μαζί αυτή τη χρονιά.

Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 2016

Η Μητέρα του Χριστού

Ξεκινάμε την ενότητα μελετώντας το πρόσωπο της μητέρας.

Οι μαθητές, ρωτώντας άλλους (γιαγιάδες, πατέρα, φίλους), μαθαίνουν πράγματα για τη μητέρα τους και μοιράζονται εμπειρίες και βιώματα από τη σχέση μητέρας και παιδιού.

Διαβάζουν ποιήματα και τα αποδίδουν με την τεχνική «Παγωμένη εικόνα» – Tableau vivant.

Ομάδα μαθητών, χρησιμοποιώντας τα σώματά τους, δημιουργούν μια εικόνα που αποκρυσταλλώνει μια στιγμή της δράσης ή της ζωής ενός προσώπου, ένα θέμα, μια ιδέα, συναισθήματα ή σκέψεις της ομάδας. Η τεχνική δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές που στήνουν την εικόνα να εστιάσουν στο σημαντικό, ενώ οι υπόλοιποι μαθητές ασκούνται στην ανάγνωσή της.

Ποιήματα και τραγούδια για την Παναγία

Ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός, φαντάζεται κάπως έτσι τη σκηνή που ο Ιωσήφ φέρνει τη Μαρία στο σπίτι του στη Ναζαρέτ:

Ολόγυρα το ζώνουνε τα περιβόλια πλήθος,

κι είν’ απ’ ασβέστη οι τοίχοι του κι απ’ άχερο η σκεπή∙

κι απ’ έξω αχνάρια της δουλειάς, ξαλάφρωμα στο στήθος,

οι φλούδες οι μυριστικές του ξύλου κι η σιωπή.

Τα λίγα σύνεργα στητά ξοπίσω από τη θύρα

παραμερίζει ο Ιωσήφ η κόρη να διαβεί.

Θάμπος τα φρένα του κρατεί, καθώς κοιτάζει γύρα

μια λάμψη να ξεχύνεται, μιαν αστραπή βουβή …

Τέλος, τολμάει τα χείλη του ν’ ανοίξει: «Είναι δικό σου

το σπίτι, ο κήπος γύρω μας ‘πο τούτη τη στιγμή.

Κι εγώ ο υπήκοος του Θεού κι αρραβωνιαστικός σου

φεύγω στ’ αντίκρυ το χωριό να χτίσω οικοδομή …»

Μένει μονάχη η Μαριάμ, κοιτάζει ολόγυρά της,

βάζει σε τάξη σιωπηλά την φτωχική στρωμνή,

στει το τραπέζι σε γωνιά βαθιά στην καμαρά της

και δίπλα στο παράθυρο το χαμηλό σκαμνί …

"Παγωμένη εικόνα"

Κ. Βάρναλης, Οι πόνοι της Παναγιάς

Πού να σε κρύψω, γιόκα μου, να μη σε φτάνουν οι κακοί;
Σε ποιο νησί του Ωκεανού, σε ποιάν κορφήν ερημική;
Δεν θα σε μάθω να μιλάς και τα’ αδικο φωνάζεις.
Ξέρω, πως θα’ χεις την καρδιά τόσο καλή, τόσο γλυκή,
Που με τα βρόχια της οργής ταχιά θενά σπαράξεις.
……………………………………………..
Κι αν κάποτε τα φρένα σου το Δίκιο, φως της αστραπής,
κι η Αλήθεια σου κτυπήσουνε, παιδάκι μου, να μην το πεις.
Θεριά οι ανθρώποι δεν μπορούν να το σηκώσουν.
Δεν είναι αλήθεια πιο χρυσή απ’ την αλήθεια της σιωπής.
Χίλιες φορές να γεννηθείς, τόσες θα σε σταυρώσουν.

Νικηφόρος Βρεττάκος, "Η χαρά της Παναγιάς"

Η Παναγιά χτενίζει τα χρυσά της μαλλιά
στο μικρό της παράθυρο
μια θαλασσιά πεταλούδα πετά γύρω απ' τη μια της
πλεξούδα που κρέμεται.
Βασιλεύει ο ήλιος,
Ο Ιωσήφ ανεβαίνει πιο ψηλά να της κόψει
ένα κόκκινο άνθος.

"Παγωμένη εικόνα" Η χαρά της Παναγιάς

Ν. Γκάτσος / Μ. Χατζιδάκις, Μια Παναγιά

Μια Παναγιά
μιαν αγάπη μου έχω κλείσει
σε ερημοκλήσι αλαργινό.
Κάθε βραδιά
Της καρδιάς την πόρτα ανοίγω
κοιτάζω λίγο
και προσκυνώ.

Πότε θα `ρθει, πότε θα `ρθει
το καλοκαίρι
πότε τ’ αστέρι θ’ αναστηθεί
να σου φορέσω στα μαλλιά
χρυσό στεφάνι
σαν πυροφάνι σ’ ακρογιαλιά.

"Παγωμένη εικόνα" Μια Παναγιά

Αξιοποιούμε προηγούμενη επίσκεψή μας στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού για να θυμηθούμε τις βυζαντινές εικόνες της Παναγίας.

Μιλάμε για τα ονόματα της Παναγίας

1. Από την εικόνα της (Βρεφοκρατούσα, Γλυκοφιλούσα, Γαλακτοτροφούσα, Πλατυτέρα των Ουρανών, Οδηγήτρια κ.ά.)

2. Από τον τόπο της (Παναγία η Αθηνιώτισσα, η Βουρλιώτισσα, η Κάμπου, η Θαλασσινή, η των Χαλκέων κ.ά.)

3. Από την τεχνοτροπία του ναού της (Θολοσκέπαστη, Μολυβδοσκέπαστη, Πελεκητή κ.ά.)

4. Από το όνομα του κτίτορα του ναού ή της Μονής της (η Καπνικαρέα κ.ά.)

5. Από τον μήνα που εορτάζεται (Βρεχούσα, Αυγουστιανή, Μεσοσπορίτισσα κ.ά.)

6. Από τα θαύματα της Παναγίας (Γοργοϋπήκοος, Ελεούσα, Παρηγορήτρα, Παυσολύπη, Φανερωμένη, Μυροβλύτισσα κ.ά.)

7. Εγκωμιαστικά από την έξαρση της αγάπης των πιστών. Συνήθως χρησιμοποιείται επίθετο με πρώτο συνθετικό τον χρυσό (Χρυσοσπηλιώτισσα, Χρυσοπηγή, Χρυσογαλούσα κ.ά.) Υπάρχουν όμως και άλλα, όπως Αγγελόκτιστη, Αερινή, Αναφωνήτρα, Επίσκεψις, Παντάνασσα, Τρανή, Χιλιαρμενίτισσα, Ανθοφορούσα, Ασπροφορούσα.

8. Αυτά που τις έδωσαν οι Υμνογράφοι της Εκκλησίας (κυρίως προέρχονται από τον Ακάθιστο Ύμνο: Αμόλυντος, Υψηλοτέρα, Καθέδρα, Κλίμαξ, Σκέπη, Πόλη, Παράκλησις, Επίσκεψις, Καταφυγή, Κεχαριτωμένη, Χώρα του Αχώρητου, Όρος Αλατόμητον, Ρόδο το Αμάραντον κ.ά.)

Παρακολουθούμε το βίντεο με τα ονόματα της Παναγίας

Κάθε μαθητής γράφει τοπωνύμια και επωνυμίες ναών της περιοχής της καταγωγής του και τα κατατάσσουν σύμφωνα με τις παραπάνω κατηγορίες.

Στη συνέχεια από το κείμενο των χαιρετισμών βρίσκουν τα ωραιότερα ονόματα που έχουν γραφτεί για την Παναγία.

Νέαν ἔδειξε κτίσιν, ἐμφανίσας ὁ Κτίστης, ἡμῖν τοῖς ὑπ' αὐτοῦ γενομένοις· ἐξ ἀσπόρου βλαστήσας γαστρός, καί φυλάξας ταύτην, ὥσπερ ἦν ἄφθορον· ἵνα τό θαῦμα βλέποντες, ὑμνήσωμεν αὐτήν, βοῶντες·

Χαῖρε, τό ἄνθος τῆς ἀφθαρσίας· χαῖρε, τό στέφος τῆς ἐγκρατείας.

Χαῖρε, ἀναστάσεως τύπον ἐκλάμπουσα· χαῖρε, τῶν Ἀγγέλων τόν βίον ἐμφαίνουσα.

Χαῖρε, δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἐξ οὗ τρέφονται πιστοί· χαῖρε, ξύλον εὐσκιόφυλλον, ὑφ' οὗ σκέπτονται πολλοί.

Χαῖρε, κυοφοροῦσα ὁδηγόν πλανωμένοις· χαῖρε, ἀπογεννῶσα λυτρωτήν αἰχμαλώτοις.

Χαῖρε, Κριτοῦ δικαίου δυσώπησις· χαῖρε, πολλῶν πταιόντων συγxώρησις.

Χαῖρε, στολή τῶν γυμνῶν παῤῥησίας· χαῖρε, στοργή πάντα πόθον νικῶσα.

Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Συζητάμε για τον Ακάθιστο Ύμνο. Ένας μαθητής με την τεχνική "Καρέκλα της αφήγησης" υποδύεται έναν βυζαντινό στρατιώτη και αφηγείται γεγονότα από την πολιορκία των Αβάρων.

Ένας μαθητής κάθεται σε μια καρέκλα στο κέντρο της τάξης και αφηγείται -ως ένα συγκεκριμένο ιστορικό πρόσωπο- τα βιώματά του, εκφράζει συναισθήματα, εξομολογείται κ.λπ.