ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ

Γεννήθηκε στην Άνω Μουσουνίτσα (Νομού Φωκίδας) το 1788 και το πραγματικό του όνομα ήταν Αθανάσιος Μασαβέτας. Ο πατέρας του Νικόλαος, μη μπορώντας να αντέξει τα βάρη της πολυμελούς οικογένειάς του, τον έστειλε δόκιμο μοναχό στο κοντινό μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, σε ηλικία 12 ετών. Πέντε χρόνια αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος, αλλά γρήγορα εγκατέλειψε την καλογερική, όταν σκότωσε ένα τούρκο αγά. Ο νεαρός Αθανάσιος εντάχθηκε ως πρωτοπαλίκαρο στο σώμα του οπλαρχηγού Γούλα Σκαλτσά, συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση, καθώς ο παππούς και ο θείος του ήταν κλέφτες. Όταν ο Ανδρούτσος διορίστηκε αρχηγός στο αρματολίκι της Λειβαδιάς, ο Διάκος τον ακολούθησε. Μετά τη αποχώρηση του Ανδρούτσου, ο Διάκος ανακηρύχθηκε καπετάνιος .

Στις 27 Μαρτίου 1821, ο Αθανάσιος Διάκος κατορθώνει να στρατολογήσει 5.000 χωρικούς. Στις 17 Απριλίου, δύο πασάδες με 8000 άνδρες στρατοπεδεύουν στο Λιανοκλάδι, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Λαμία. Ο κίνδυνος είναι μεγάλος για τους επαναστατημένους Έλληνες.

Το πρωί της 23ης Απριλίου οι Τούρκοι επιτίθενται ταυτόχρονα και στα σώματα των επαναστατών.Ο Πανουργιάς και οΔυοβουνιώτης υποχρεώνονται να υποχωρήσουν, με συνέπεια ο κύριος όγκος των Οθωμανών υπό τον Κιοσέ Μεχμέτ να πέσει επί του Διάκου στην Αλαμάνα.Κατά τη διάρκεια της μάχης, το σπαθί του σπάει κι ένα εχθρικό βόλι τον τραυματίζει στον δεξιό ώμο, στο οποίο κρατά το πιστόλι. Πέντε Αλβανοί ορμούν στο χαράκωμά του και τον συλλαμβάνουν αιχμάλωτο.

Στις 24 Απριλίου, ο αιχμάλωτος Αθανάσιος Διάκος, με ανοιχτές τις πληγές του, μεταφέρεται στη Λαμία. Οι Οθωμανοί του προτείνουν να προσκυνήσει και να συνεργαστεί μαζί τους. Ο Διάκος υπερήφανα αρνείται: «Εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θελ’ να πεθάνω». Ο ελληνικής καταγωγής Ομέρ Βρυώνης δεν θέλησε να τον σκοτώσει, αφού τον γνώριζε πολύ καλά από την αυλή του Αλή Πασά και εκτιμούσε τις ικανότητές του. Αλλά άλλοι θέλανε να τιμωρηθεί παραδειγματικά, επειδή είχε σκοτώσει πολλούς Τούρκους.
Για ιδές καιρό που διάλεξε
ο χάρος να με πάρει
τώρα π’ ανθίζουν τα κλαδιά
και βγάζει η γης χορτάρι
ήταν τα τελευταία του λόγια .
Οι Οθωμανοί πέρασαν από την Αλαμάνα, αλλά εγκλωβίστηκαν στην περιοχή, αφού στη συνέχεια ανέλαβε δράση ο Οδυσσέας Ανδρούτσος.